İçinizdeki Şempanzeyi Yönetmek-2

Şempanzenizi yönetmek için aşağıdaki sürecten söz etmiştik..

İlk adım: Ona egzersiz yaptırmak; yani kendini ifade etmesi için alan açmak. Hiç yorum yapmadan onu dinlemek

İkinci adım: Onu kutuya koymak; uzun uzun ona izah etmek, mantıklı nedeneleri sıralamak. Bir önceki adımda enerjisini harcamış olacağı için sizi dinleyecektir. Bu aşamada da dinlemiyorsa diğer adıma geçin.

Üçüncü adım: Ona muz vermek. Burası çift anlamlı, ya onun zihnini meşgul tutacak şekilde komutlar vereceksiniz, ya da hoşuna giden birşeyi havuç olarak sunacaksınız.

Şempanzenizi yönetmede başarılı değilseniz NEAT davranın kendinize, yani;

N: Normal: şempanzenizin patlaması saçmalaması normaldir.
E: Expect: Onu herzaman yönetemeyebilirsiniz.
A: Accept: Bunu kabul edin.
T:Taken care of: onun davranışlarının sonuçlarıyla yüzleşin, kendinizden veya incittiklerinizden özür dileyin örneğin.

Esasen insan tarafımızdan da şempanzemizden de daha güçlü olan bir bilgisyarımız var. Şempanzeden 4 kat, insandan 20 kat hızlı çalışıyor.

İki yöntemle bize bilgi sağlıyor.

Otomatik olarak daha önceden programladığımız davranışlar ile hareket ediyor.
Veya bir referansı dikkate alarak harekete geçiyor ki burada referansları inançlar ve değerler oluşturuyor.

Kadını ve erkekte bu bilgisayar biraz farklılaşıyor. İlişiklendirme merkezi kadınlarda daha dazla alan kapsarken, erkeklerde analitik düşünce daha fazla alan kapsıyor.

Programlar, referansları doğduğumuz andan oluşturan bilgisayarın içine koyan hem şempanzemiz hem de insanımız.

Bilgisayarın içinde peki neler var?

Otopilot: yapıcı olumlu inançlar ve davranışlar. Örneğin ayakkabımızı bağlayabilmek, sorun yerine çözüme odaklanma alışkanlığı gibi.

Gremlinler: 8 yaşımızdan sonra edindiğimiz yıkıcı inanç ve davranışlar ki bunları sistemden atabiliyoruz. Gerçekci ve yardımcı olmayan gremlin ikizinden kurtulmanın yolu onları otomatik pilot ile yaptığımız olumlu davranış ve inançları ile değiştirmek için üzerinde farkındalıkla çalışmak. Şempanzemizin gremlinleri bilgisayara program olarak koyduğunu hatırlayın.

Goblinler: 8 yaşından öce oluşturduğumuz yıkıcı inanç ve davranışlar; ne yazık ki bunları sistemden atabilmek çok kolay olmuyor. Değerimizi sadece eserlerimizde aramak, kendimizin bundan bağımsız olarak değerli olduğunu farketmemek bir goblindir ve aileler tarafından program olarak bilgisayarımıza eklenir.

Yaşam Taşı: Yaşamımıza yön veren inanç ve değerlerimiz.

Referanslar derken?

Otopilotdan gelenler ve gremlinler

Gerçekler: Yaşamın adil değildir zaten gibi

Değerler: Yalan söylemek yanlıştır, dürüstlük önemlidir gibi

Yaşamda bizi iten güç: 100.yaşgünümde 15 ysşındaki torunumun torununa vereceğim tavsiye; hayat risk alınca değerlidir gibi

Düşünme şekli: Kendinizi, başkalarını, dünyayı nasıl algıladığınızdır. Kendinizi sevilen takdir edilen biri olarak görüyor ve buna inanıyorsanız ( inançlar burda devreye giriyor) başkalarını ve dünyayı da bu perspektiften algılarsınız.

Yeni neslin deyiminden gidelim; siz neyin kafasındasınız kuzum?

Devam edecek:)))

İçinizdeki Şempanze’yi Yönetmek -1

Şempanze miyiz insan mı?

Steve Peters “Şempanze Paradoksu” (The chimp paradox- The Mind management Program) isimli kitabında hepimizin beyninin limbik ve sürüngen sisteminin bir şempanze olduğunun altını çiziyor; sevelim ya da sevmeyelim hepimizin bir şempanzesi var.:) Şempanzemiz tamamen dürtüleri ile hareket ederken (doğa kanunları geçerli) neokorteks-görsel alanı işgal eden insan tarafımız mantıklı (sosyal yaşam kuralları ile) hareket etmektedir. Ne kadar şempanzeyi dışınıza yansıtmak istediğinize siz karar veriyorsunuz.

Kim iş başında?

Aşağıdaki sorulara verdiğiniz cevaplar size kimin iş başında olduğunu söyleyecektir.

Böyle davranmak istiyor muyum?
Böyle hissetmek hoşuma gidiyor mu?
Bunu söylediğime memnun muyum?

Cevaplar evet ise insan devrede, hayır ise şempanze:)

Dışarıdan gelen bilgi ilk kime ulaşıyor?

Her zaman ilk şempanzeye ulaşıyor ve o ne yapacağına karar veriyor. Onu rahatsız etmeyen bir bilgi ise insana devrediyor. Rahatsız eden bir bilgi ise o zaman kendi işe soyunuyor. Dikkat kısmı burda işte.

Peki şempanzemle nasıl başa çıkabilirim?

Öncelikle şempnazenizi önemsemeniz ve onu “beslemeniz” gerekmekte. Onun dürtüler ile hareket ettiğini biliyoruz. Temeldeki dürtüleri;

*Kendi sınırlarını korumak; iş yerinizdeki ve evinizdeki alanınızı belirlemek
*Annelik-babalık güdüsü; çocuğu olmayan birinin bir başka çocuğun veya kedi köpek gibi bir canlının bakımını üstlenmesini sağlamak
*Takdir ve kabul dürtüsü; güvendiğiniz ve önemsediğiniz birinden olumlu geribildirim istemek

Peki sonra?

1.yol: Şempanzeyi yaşamak; onun kendini ifade etmesie izin vermek, yargısızca dinlemek. Ya güvendiğiniz birine kendi öfkenizi vs duygularınızı açmak veya yazmak yoluyla ifade etmek. Bunun tamamlanmasına izin verdiğinizde şempanzenizin yorulduğunu ve sakinleşip durulduğunu göreceksiniz. Buna şempanzeye egzersiz yaptırmak deniyor.

2.yol: İnsan tarafınızla onu ikna etmek; ona durumu kutulamak. Şempanzenin size esasen bir öneri getirdiğini akıldan çıkarmayın. Tercihi içinizdeki insan yapmaktadır. Oturup ciddi ciddi mantık çerçevesinde onunla konuşmalısınız.Unutmayın ki Şempanzeyi kontrol etmiyor onu yönetiyorsunuz.

3.yol: Muz vererek dikkatini dağıtmak veya ödül olarak sunmak muzu.Örnek; yapmaya üşendiğiniz bir angarya iş için (zira şempanzeniz istemiyor) ona muz olarak algılayacağı o işin bitimini takiben istediğiniz bir filmi seyretmek için kendinize bilet almanız olacaktır.

Şempanzenizin varlığını hissediyor musunuz? Siz mi kaptan koltuğundasınız o mu?

Yazıya kitabı okudukça devam edeceğim…

Can Karaburçak Temmuz 14 2014